Hortza erortzean sutara bota edo burkoaren azpian gorde, eta hau esaten da:
Al caerse un diente, se echa al fuego o se guarda debajo de la almohada, y se dicen esas palabras:
Lorsqu’une dent tombe, on la jette au feu et on récite ceci :
Xagu xaharra,
to hortza xaharra,
ekarrak berria!
(Sunbilla)
Kattalingorriei esaten zaie hegan hasteko:
Se les dice a las mariquitas para que echen a volar:
Lorsqu’une coccinelle se pose sur la main, on lui chante ceci pour qu’elle s’envole :
Kattalingorri,
ferferin gorri,
zoaz zerura,
(eg)in (e)zazu eguzki xuri!
Fal-fal-fal!
(Gartzain)
Kattalingorri,
bihar eguzki xuri.
Fal-fal-fal!
(Ziga)
Amona gorri-gorria,
aitona kaska zuria,
hega, hega, hega!
(Leitza)
Maina-maina gorri,
zeruan ze(r) berri?
Zeruan berri ona
orain eta beti!
(Goizueta)
Kattalingorri,
eguzki xuri.
Pott, pott, pott, pott!
(Eugi)
Iguxki-muxki7,
Bihar eguzki!
(Arantza)
_____
7- Arantzan iguxki-muxki deitzen zaio kattalingorriari.
Elurra ari duenean hau esaten da:
Cuando nieva se dicen estas palabras:
Quand il neige, les mots suivants sont récités :
Elurra, elurra!
Ez diagu hire beldurra!
Etxean badiagu artoa eta egurra!
(Bera)
Euria ari duenean honelako formulak erabiltzen dira:
Cuando llueve se utilizan estas fórmulas:
Quand il pleut, les mots suivants sont récités :
Euria!
Mendia!
Errotako zaldi xuria!
(Ezkurra)
Euria, euria!
Aingeru buru xuria,
gizon bizar xuria.
Euria!
(Bera)
Euria, euria!
Azpiko Andre Maria
Txoritxoak kantari
lainoz zerua estali
Baietz, ezetz,
euri zapar hotsez!
(Etxalar)
Euria eta elurra ari duenean honelako formulak erabiltzen dira:
Cuando llueve y nieva se utilizan estas fórmulas:
Quand il pleut/neige, les mots suivants sont récités :
Euria, euria!
Artzaia(re)n txapela, gorria!
Elurra, elurra!
Artzaia(re)n txapela, makurra!
(Etxarri Aranatz)
Umeak haserretzen direnean, adiskidetzeko erabiltzen den esamoldea da, umeek behatz erakuslearekin elkar ukitzen duten bitartean:
Esta expresión se utiliza para hacer las paces cuando las niñas y los niños se enfadan. Se dice cuando se tocan con sus respectivos dedos índices:
Expression utilisée pour faire la paix lorsque les enfants se fâchent. Elle est récitée en même temps qu’ils se touchent avec leurs index :
Bake ttitt!
(Gartzain)